Facing time met kunstenaars Rops en Fabre in Namen

“Als er één kunstwerk was dat ik moest stelen uit een museum, dan was het wel Pornocratès van Felicien Rops,” zei Jan Fabre in een interview in 2011. Deze opmerking maakte hij niet zomaar: de kunstenaar besloot zijn verbintenis met collega artiest Rops, die leefde in de 19e eeuw, te onderzoeken in de speciale expositie “Facing Time”. De bijzondere samenwerking is tot en met 30 augustus exclusief in het Belgische Namen te zien.

Jan Fabre is internationaal bekend als grensverleggend beeldend kunstenaar. Zijn werk onderzoekt vaak de kwetsbaarheid van het menselijk lichaam en het verdedigen hiervan. Daarbij gebruikt hij vaak juweelkevers - in zijn ogen kwetsbare maar erg intelligente wezens die al eeuwen bestaan en dus een krachtig voorbeeld zijn voor de mens. Felicien Rops groeide in de 19e eeuw op in Namen, in een bruisende tijd van verandering dankzij de industriële vooruitgang. Het was een samenleving vol zelfbeheersing dus Rops gebruikte zijn kunst, voornamelijk tekeningen, om zich los te maken van deze onderdrukkende cultuur.

Facing Time
In de expositie kan Rops weer opleven in zijn geboortestad dankzij de samenwerking met Fabre. Het gesprek dat gevoerd wordt tijdens “Facing Time” nodigt uit om de twee kunstenaars, gescheiden door twee eeuwen geschiedenis en ontwikkeling, naast elkaar te zien. Niet alleen worden de paralellen en verschillen tussen de kunstenaars getoond, zoals de levensdrang en doodsdrift van de twee kunstenaars. Ook hun positie in de samenleving en veranderingen in de tijdsgeest worden besproken in Facing Time.

Het hart van de tentoonstelling is het Musée Félicien Rops, waar een bijzondere combinatie van de werken van de kunstenaars wordt gemaakt. Iets wat Rops en Fabre in gemeen hebben zijn de duistere thema's van hun kunst, wat goed te merken is in de prachtige zalen van het Rops Museum. De duistere tekeningen van Rops worden veelal aangevuld door even duistere sculpturen van Fabre die zo een verband legt tussen de twee. Ook zijn er veel zelfportretten van Fabre te bekijken in verschillende vormen en maten, zowel waarheidsgetrouw als abstract.

Naast dat de twee kunstenaren vaak een ruimte delen in het museum, is er ook interactie tussen de werken. Zo plaatste Fabre bijvoorbeeld een zeer realistisch zelfportret tegen het geliefde Pornocratès van Rops. Beide kunstenaars komen in hun eigen stijl tot hun recht - Rops met zijn tekeningen en Fabre met zijn kenmerkende gebruik van juweelkevers - maar vormen samen een mooi geheel.

In het museum krijg je ook de kans om meer te leren over Rops, door bijvoorbeeld op interactieve wijze brieven van hem te bekijken. Als je eenmaal bekend bent met de werken van de twee mannen zal de rest van de expositie waarschijnlijk makkelijker te begrijpen zijn. 


Parcours van sculpturen
Je kunt namelijk een parcours afleggen langs verschillende musea en openbare plekken in de stad om de gedurfde werelden van de kunstenaars te ontdekken. In het Maison de la Culture vind je bijvoorbeeld een indrukwekkende collectie van gouden beelden van Fabre, die goed tot hun recht komen in een donkere ruimte met enkele spotlights. Verder vind je op belangrijke locaties in de stad ook meer beelden, zoals 2 grote sculpturen op de Citadel die zo uitkijken over de stad en een bijzonder beeld in de Burgemeestertuin. Hoewel de sculpturen van Fabre zijn, had hij zijn bewondering voor het werk van Rops in gedachten bij de creatie. De thematische overeenkomsten zijn constant aanwezig en een mooi eerbetoon aan zijn favoriete artiest.

Als aanvulling op de werken schreef auteur Bernard-Henri Lévy ondersteunende informatie waarin hij beide oeuvres ontcijferde. Deze informatie is te lezen in de begeleidende folders die bij het VVV en verschillende musea te verkrijgen zijn. Namen is partnerstad van de Culturele Hoofdstad van Europa 2015: Mons en in het kader van dit partnerschap werd de expositie opgezet. Facing Time is tot en met 30 augustus te bekijken. Kijk voor alle locaties van de beelden en meer informatie over de kunstenaars en hun samenwerking op de website.

Tekst en beeld: Amanda de Graaf